Karol Podczaszyński

Karol Podczaszyński

Data i miejsce urodzenia	7 listopada 1790 Żyrmuny
Data i miejsce śmierci	19 kwietnia 1860 Wilno
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	architektura
Epoka	klasycyzm
Ważne dzieła
przebudowa kościoła św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Wilnie

Kościół ewangelicko-reformowany

Karol Podczaszyński (ur. 7 listopada 1790 w Żyrmunach, zm. 19 kwietnia 1860 w Wilnie) – polski architekt, przedstawiciel klasycyzmu, profesor Uniwersytetu Wileńskiego; syn Jana, ojciec Bolesława.

Życiorys

Uczył się w Liceum Krzemienieckim, a następnie studiował na Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim. W latach 1814–1816 odbył dwuletnią podróż studyjną do Petersburga. Był pierwszym Polakiem studiującym architekturę w Cesarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu. W latach 1817–1819 odbył kolejną podróż studyjną, tym razem na zachód Europy, podczas której odwiedził Królewiec, Gdańsk, Berlin, Paryż, Rzym, Neapol, Wenecję, Wiedeń i Kraków. Po powrocie do Wilna wykładał na uniwersytecie, gdzie był profesorem architektury, oraz zajmował się projektowaniem i budownictwem:

• przebudowa wnętrza Uniwersytetu Wileńskiego (1827–1828)
• wzbudzająca liczne kontrowersje (usunięto wyposażenie barokowe) przebudowa kościoła św. Janów w Wilnie (1827–1828)
• budowa kościoła ewangelicko-reformowanego w Wilnie (1829–1835)
• budowa, związanego z Juliuszem Słowackim, pałacu w Jaszunach (1824–1828, odrestaurowanego w 1980 przez M. Butavitiene)
• odbudowa kościoła św. Bartłomieja w Wilnie
• przebudowa ratusza w Kownie (1838)

W 1823 r. brał udział jako pełnomocnik uniwersytecki w aresztowaniach filomatów i filaretów. 28 kwietnia 1828 r. został „za szczególną gorliwość w służbie zaborcy zaszczycony monarszym zadowoleniem” cara Rosji.

Karol Podczaszyński został pochowany na cmentarzu Na Rossie.

Dzieła

• Nomenklatura architektoniczna czyli Słownik powodowany cieśliczych wyrazów, 1843,
• Nomenklatura architektoniczna, czyli Słowomiennik cieśliczych polskich wyrazów (wyd. drugie), 1854,
• O piękności w robotach przemysłu, 1821,
• Początki architektury dla użytku młodzi akademickiéy, część pierwsza: 1828, część druga: 1829, część trzecia (Składnia budowli ogólna): 1856,
• Uwagi nad trybem właściwym wykładania architektury po szkołach głównych, 1822,
• Zastosowanie ogólnych zasad doskonałości w tworach przemysłu do obrazów i posągów, tudzież do urządzenia ogrodów rozkosznych, czyli ogrojców, 1838.

Bibliografia

• Esej T. Baruckiego o architekturze Litwy. warszawa.sarp.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-30)].
• Architektura w relacjach polsko-rosyjskich
• Architektas Karolis Podčašinskis, Vytautas Levandauskas, 1994
• "Wilno" Tomasz Venclova.

Linki zewnętrzne

• Karol Podczaszyński – publikacje w bibliotece Polona